Wat is een MER-beoordeling?

MER staat ook wel voor milieueffectrapportage. Het doel van een mer-beoordeling is om in een zo vroeg mogelijke stadium van een project de mogelijk milieugevolgen in beeld te brengen. Wanneer geconstateerd kan worden dat er geen belangrijke milieugevolgen zullen zijn als gevolg van de activiteit is het voldoende om te concluderen dat er geen milieueffectrapport nodig is. Wanneer er wel belangrijke gevolgen verwacht worden dan moet een mer-procedure worden doorlopen. Wanneer er een besluit wordt genomen over een activiteit waarbij belangrijke nadelige gevolgen kunnen optreden is er dus een MER-procedure noodzakelijk. Klik hier om een voorbeeld te lezen van Damen Verolme, één van Nederlands grootste scheeps- en off-shore werven.

Waaruit bestaat MER?

Het Besluit m.e.r. bestaat uit een hoofddeel en vier bijlagen. De vier bijlagen staan aangeduid als de onderdelen A, B, C en D: De onderdelen C en D bevatten de activiteiten, plannen en besluiten waarvoor het opstellen van een milieueffectrapportage verplicht is. Handig om te weten is dat onderdeel C activiteiten, plannen en besluiten bevat waarvoor het doorlopen van een m.e.r. verplicht is. Onderdeel D bevat activiteiten, plannen en besluiten waarvoor het maken van een MER-beoordeling verplicht is.

Wanneer is MER verplicht?

Bij een plan:

• Wanneer het plan voor activiteiten in het plangebied kaders stelt waarvoor een project-m.e.r. of een m.e.r.-beoordeling verplicht is volgens de Wet milieubeheer.
• Wanneer een Passende beoordeling nodig is, omdat de ontwikkelingen binnen het plan mogelijk tot significante gevolgen leiden voor Natura 2000-gebieden.

Bij strategische afwegingen wordt de overheid ondersteund door een Plan-m.e.r.

Bij een project:

• Wanneer de activiteit is opgenomen in kolom 1 van onderdeel C van de bijlage bij het Besluit m.e.r.;
• Wanneer de drempelwaarde wordt overschreden door de omvang van de activiteit;
• Wanneer en er een besluit nodig is dat genoemd wordt in kolom 4 van de C-lijst.

Een project-m.e.r. over de milieugevolgen van concrete alternatieven komt na een besluit over realisatie van een activiteit.

Een formele MER-beoordeling moet plaatsvinden boven de drempelwaarde van onderdeel D van de Bijlage bij het Besluit MER.

Besluitvorming MER

De kernvraag is dus steeds: Kunnen door de voorgenomen activiteiten belangrijke nadelige milieugevolgen veroorzaakt worden? Afhankelijk van het antwoord wordt bepaald of een MER moet worden uitgevoerd.

In de richtlijn MER (2011/92/EU) heeft de Europese Unie verwoord bij welke activiteiten er zeer waarschijnlijk sprake is van belangrijke nadelige milieugevolgen. De Nederlandse regering heeft dit overgenomen en verwerkt in onderdeel C van het Besluit m.e.r. Voor de activiteiten uit onderdeel C van het het Besluit MER geldt dus direct een MER-plicht.

Daarnaast zijn er in onderdeel D van het Besluit MER activiteiten beschreven waarvoor het niet zeker is of er belangrijke nadelige milieugevolgen kunnen optreden. Voor deze activiteiten geldt dat er er geval een MER-beoordeling uitgevoerd moet worden om te bepalen of er sprake kan zijn van belangrijke nadelige milieugevolgen.

MER toetsingen

Er zijn drie verschillende soorten toetsingen die kunnen leiden tot een MER-plicht. Dit wordt bepaald door de activiteit(en) die bij het plan of besluit horen.

A. Toetsen aan het Besluit milieueffectrapportage. Er zijn vervolgens 4 mogelijke uitkomsten van deze toetsing:

1. Het plan of besluit is direct m.e.r.-plichtig.

2. Het plan of besluit moet eerst worden beoordeeld om na te gaan of er sprake is van m.e.r.-plicht: het besluit is dan m.e.r.-beoordelingsplichtig.

3. Er moet in overleg met de aanvrager van het bijbehorende plan of besluit beoordeeld worden of er aanleiding is voor het uitvoeren van een m.e.r.-beoordeling (bij een besluit) of het direct uitvoeren van een m.e.r. (bij een plan). Deze keuze moet uiteindelijk gemotiveerd worden in het bijbehorende plan of besluit.

4. Er geldt geen m.e.r.-(beoordelings)plicht, omdat de activiteit(en) of het betreffende plan en/of besluit niet worden genoemd in het Besluit m.e.r.

B. Toetsen of het uitvoeren van een passende beoordelingin het kader van de Wet natuurbescherming voor een plan verplicht is vanwege de hierin opgenomen activiteit(en). Een plan zou mogelijk m.e.r.-plichtig.

C. Toetsen aan de provinciale milieuverordening. Door Provinciale Staten kunnen in de provinciale milieubeoordeling, aanvullend op het Besluit, m.e.r. activiteiten worden aangewezen die kunnen leiden tot m.e.r.-plicht.

Procedure van een MER-beoordeling

Een m.e.r.-beoordeling is dus het toetsen door het bevoegd gezag om te beoordelen of er belangrijke nadelige milieugevolgen kunnen optreden bij voorgenomen activiteiten.

Uit deze toetsing kunnen twee uitkomsten komen:

• Er kan niet uitgesloten worden dat er belangrijke nadelige milieugevolgen mogelijk zijn. Er dient dan een m.e.r.-procedure doorlopen worden.
• Er zullen geen belangrijke nadelige milieugevolgen optreden. Er wordt een motivering gegeven waarom er geen m.e.r.-procedure wordt doorlopen.

De uitkomsten uit deze toetsing moeten vervolgens formeel bekendgemaakt worden door het bevoegd gezag. Als uit de mer-beoordeling blijkt dat er een milieueffectrapportage opgesteld moet worden kunnen er 2 procedures volgen:

Voor vergunningen geldt de beperkte procedure. Bijvoorbeeld voor de omgevingsvergunning en sommige Waterwetvergunningen. (Echter, is een passende beoordeling o.g.v. de Natuurbeschermingswet nodig dan geldt de uitgebreide procedure.)

Voor plannen (structuurvisies, bestemmingsplannen) en complexe projecten geldt de uitgebreide procedure.

Wanneer geldt een project als complex?

• Als er een passende beoordeling o.g.v. de Natuurbeschermingswet voor nodig is.
• Als de overheid zowel initiatiefnemer als bevoegd gezag is. Dit is bijvoorbeeld zo bij een een Tracébesluit of een bestemmingsplanherziening.

Procedurestappen

De stappen van een beperkte procedure

1. Mededeling door initiatiefnemer aan bevoegd gezag; Openbare kennisgeving niet verplicht
2. Eventueel adviseurs en betrokken overheidsinstanties raadplegen over reikwijdte en detailniveau
3. Bevoegd gezag kan mogelijkheid bieden voor indienen zienswijzen
4. Commissie m.e.r. kan over reikwijdte en detailniveau advies geven
5. Eventueel advies van bevoegd gezag over reikwijdte en detailniveau (op verzoek initiatiefnemer of ambtshalve)
6. Het milieueffectrapport opstellen en openbaar maken
7. Verplichting zienswijzen in te laten dienen op het milieueffectrapport
8. Toetsingsadvies Commissie m.e.r. op verzoek
9. Besluit inclusief motivering
10. Besluit bekendmaken
11. Evaluatie

De stappen van een uitgebreide procedure

1. Mededeling door initiatiefnemer aan bevoegd gezag (bij project); Openbare kennisgeving
2. Raadplegen adviseurs en betrokken overheidsinstanties over reikwijdte en detailniveau
3. Bevoegd gezag moet mogelijkheid bieden voor indienen zienswijzen
4. Commissie m.e.r. kan over reikwijdte en detailniveau advies geven
5. Advies van bevoegd gezag over reikwijdte en detailniveau (bij project) als bevoegd gezag niet de initiatiefnemers is
6. Het milieueffectrapport opstellen en openbaar maken van
7. Verplichting zienswijzen in te laten dienen op het milieueffectrapport
8. Toetsingsadvies Commissie m.e.r. verplicht
9. Besluit inclusief motivering
10. Plan/besluit bekendmaken
11. Evaluatie

Inhoudelijke eisen m.e.r.-beoordeling

Een m.e.r.-beoordeling dient te worden uitgevoerd aan de hand van een aantal vaste criteria. Deze criteria zijn vastgelegd in Bijlage III van de Europese richtlijn m.e.r. Waarmee moet u rekening houden bij het opstellen van de mer-beoording?

Kenmerken van de projecten

Bij de kenmerken van de projecten moet o.a. beschreven worden: de omvang van het project, cumulatie met andere projecten, gebruik van natuurlijke hulpbronnen, productie van afvalstoffen, verontreiniging en hinder, risico van ongevallen (gebruikte stoffen of technologieën).

Plaats van de projecten

Hierbij rekening houdend met het bestaande grondgebruik, de relatieve rijkdom aan en de kwaliteit en het regeneratievermogen van de natuurlijke hulpbronnen van het gebied, het opnamevermogen van het natuurlijke milieu.

Kenmerken van het potentiële effect

Hierbij moet gekeken worden naar het bereik, het grensoverschrijdende karakter, de waarschijnlijkheid, de duur, de frequentie en de omkeerbaarheid van het effect.

Wanneer een vormvrije mer-beoordeling?

Sinds 16 mei 2017 is het gewijzigde Besluit m.e.r. van toepassing. Uit dit besluit volgt dat een vormvrije m.e.r.-beoordeling nodig is voor alle activiteiten op de D-lijst van het Besluit m.e.r. Dit besluit is een extra stap die er voorheen niet was. Hierbij moet dus rekening worden gehouden bij de projectplanning. Belangrijk hierbij is nog dat voor de vormvrije m.e.r.-beoordeling geen overgangsrecht geldt. Voor vergunningaanvragen ingediend ná 16 mei 2017 gelden dus de nieuwe regels en kan dus alsnog een vormvrije mer-beoordeling nodig zijn terwijl dit eerder niet het geval was.

Wat moet er in een vormvrije mer-beoordeling staan?

Denk bijvoorbeeld aan de volgende punten om te beschrijven in een vormvrije mer-beoordeling:

• Wat is de afstand tot ‘gevoelige’ gebieden?
• Waarvoor zijn de gebieden gevoelig? Heeft de voorgenomen activiteit daar invloed op?
• Welke effecten zal de activiteit hebben? Geuremissie, geluidemissie (meer verkeer)
• Beschrijving van de effecten die de activiteiten kunnen hebben

Vaak zal de vormvrije m.e.r.-beoordeling gebaseerd kunnen worden op de mening van experts, reeds eerder uitgevoerde onderzoeken zonder dat berekeningen of (veld)onderzoeken noodzakelijk zijn. Kijk ook naar vergelijkbare projecten. Als bij deze projecten blijkt dat geen belangrijke na­delige gevolgen voor het milieu optreden dan kan je dit vermelden in de vormvrije m.e.r.-beoordeling.

Wilt u meer weten over MER? Of wilt u altijd op de hoogte blijven van uw omgeving? Probeer nu 3 maanden gratis!